Jak zainstalować serwer i klienta NFS na systemie Ubuntu?

Aby zainstalować i skonfigurować serwer oraz klienta NFS na systemie Ubuntu, należy wykonać kilka precyzyjnych kroków, które pozwalają na bezpieczne, efektywne udostępnianie zasobów sieciowych pomiędzy różnymi komputerami w sieci lokalnej.

Wprowadzenie – Czym jest NFS?

NFS (Network File System) to protokół umożliwiający współdzielenie plików między komputerami w sieci lokalnej na zasadzie modelu klient-serwer. Pozwala na montowanie zdalnych katalogów tak, jakby były lokalne.

Wymagania

• Dwa lub więcej komputerów z Ubuntu (np. Ubuntu 22.04/24.04).
• Uprawnienia administratora (sudo).
• Oba komputery muszą znajdować się w tej samej sieci lokalnej.

Instalacja i konfiguracja serwera NFS (na komputerze-serwerze)

1. Instalacja pakietu NFS Kernel Server

Zaktualizuj indeks pakietów:

sudo apt update 

Zainstaluj serwer NFS:

sudo apt install nfs-kernel-server -y 

Po instalacji usługa powinna uruchomić się automatycznie.

Aby sprawdzić status usługi:

sudo systemctl status nfs-kernel-server 

2. Utworzenie katalogu do współdzielenia

Załóż katalog, który będzie udostępniany klientom NFS:

sudo mkdir -p /mnt/nfsdir 

Ustaw właściciela katalogu na publicznego użytkownika (opcjonalnie dla testów):

sudo chown nobody:nogroup /mnt/nfsdir 

Nadanie pełnych uprawnień (Tylko do testów! W produkcji ustaw własne prawa dostępu!):

sudo chmod 777 /mnt/nfsdir 

3. Konfiguracja eksportów NFS

Edytuj plik /etc/exports, by określić, które katalogi i z jakimi uprawnieniami będą udostępniane. Dodaj wiersz, np.:

/mnt/nfsdir 192.168.1.0/24(rw,sync,no_subtree_check) 

• rw – prawa zapisu i odczytu
• sync – zapis synchroniczny
• nosubtreecheck – bez sprawdzania poddrzew (zalecane przy prostym udostępnianiu)

Możesz także udostępnić tylko konkretnemu adresowi IP:

/mnt/nfsdir 192.168.1.10(rw,sync,no_subtree_check) 

4. Zastosowanie zmian w eksporcie

Zaktualizuj konfigurację eksportów:

sudo exportfs -ra 

Sprawdź, co jest eksportowane:

sudo exportfs -v 

5. Konfiguracja zapory sieciowej (Firewall)

Jeśli korzystasz z UFW:

sudo ufw allow from 192.168.1.0/24 to any port nfs 

Instalacja klienta NFS (na komputerze-kliencie)

1. Instalacja pakietu klienta NFS

Zaktualizuj indeks pakietów:

sudo apt update 

Zainstaluj pakiet nfs-common:

sudo apt install nfs-common -y 

2. Utworzenie punktu montowania

Załóż katalog, w którym będzie montowany zasób z serwera:

sudo mkdir -p /mnt/nfsclient 

3. Ręczne montowanie zasobu NFS

Zamontuj katalog współdzielony z serwera NFS:

sudo mount 192.168.1.XX:/mnt/nfsdir /mnt/nfsclient 

Gdzie 192.168.1.XX to adres IP serwera NFS.

Sprawdź, czy montowanie powiodło się:

df -h /mnt/nfsclient 

4. Automatyczne montowanie przy starcie systemu (opcja)

Dodaj wpis w pliku /etc/fstab klienta:

192.168.1.XX:/mnt/nfsdir /mnt/nfsclient nfs defaults 0 0 

Dzięki temu montowanie zasobu odbywa się przy każdym uruchomieniu systemu.

Testowanie działania

• Utwórz plik w katalogu /mnt/nfsclient po stronie klienta. Sprawdź, czy pojawia się w /mnt/nfsdir na serwerze.
• Usuń plik – sprawdź, czy znika po obu stronach.

Najważniejsze opcje konfiguracyjne

• rw – pozwala na odczyt/zapis.
• ro – tylko do odczytu.
• sync vs async – sync gwarantuje integralność danych, async może przyspieszyć operacje (ale niezalecany przy krytycznych danych).
• norootsquash – pozwala klientowi mieć uprawnienia root na zasobie; Uwaga! Ryzyko bezpieczeństwa.
• nosubtreecheck – upraszcza udostępnianie podkatalogów.

Zabezpieczenia i dobre praktyki

• Udostępniaj katalogi wyłącznie konkretnym adresom IP lub podsieciom.
• Ogranicz uprawnienia (nie używaj chmod 777 w produkcji).
• Monitoruj logi systemowe oraz status usługi nfs-server.

Podsumowanie

Instalacja i konfiguracja NFS na Ubuntu pozwala na szybkie i efektywne dzielenie plików pomiędzy komputerami w sieci lokalnej. Stosując powyższe kroki oraz zalecenia dotyczące bezpieczeństwa, można zbudować stabilny i bezpieczny system współdzielenia plików na bazie NFS.