Jak zmienić hasło użytkownika (w tym sudo) w systemie Linux?

Aby zmienić hasło użytkownika (w tym użytkownika z uprawnieniami sudo) w systemie Linux, należy skorzystać z wbudowanego narzędzia passwd. Poniżej znajdziesz szczegółowy poradnik, krok po kroku, z praktycznymi wyjaśnieniami i odpowiedziami na najczęściej pojawiające się pytania związane z tą operacją.

1. Dlaczego zmiana hasła w Linuxie jest ważna?

• Bezpieczeństwo konta – Regularna zmiana hasła minimalizuje ryzyko nieautoryzowanego dostępu do systemu.
• Zasady firmowe – W środowiskach korporacyjnych zmiana hasła jest często wymagana przez polityki bezpieczeństwa.
• Utrata lub wyciek hasła – Jeśli hasło wyciekło lub podejrzewasz, że mogło zostać poznane przez osoby trzecie – natychmiast je zmień.

2. Jak zmienić hasło własnego konta?

1. Otwórz terminal.

2. Wpisz polecenie:

 passwd 

3. System poprosi o podanie aktualnego hasła.

4. Po jego wpisaniu pojawi się prośba o nowe hasło i następnie jego powtórzenie w celu weryfikacji.

5. Jeśli nowe hasło spełnia politykę bezpieczeństwa, operacja zakończy się sukcesem.

3. Jak zmienić hasło innego użytkownika (jako administrator/root/sudo)?

1. Upewnij się, że masz uprawnienia administratora (konto root lub dostęp do sudo).

2. Użyj polecenia:

 sudo passwd NAZWA_UŻYTKOWNIKA 

Przykład:

 sudo passwd jan 

3. System poprosi o nowe hasło dla wskazanego użytkownika oraz jego powtórzenie.

Nie musisz znać starego hasła użytkownika – wymagana jest jedynie autoryzacja uprawnieniami root/sudo.

4. Zmiana lub reset hasła, gdy zapomnisz starego

• Jeśli nie pamiętasz swojego hasła i nie masz innego konta z uprawnieniami administracyjnymi, możesz zresetować je z poziomu tzw. „trybu ratunkowego” (recovery mode):

1. Uruchom komputer oraz wejdź w GRUB (menu startowe systemu).
2. Wybierz opcję „Zaawansowane opcje dla…” i dalej „Tryb ratunkowy” (ang. recovery mode).
3. W trybie ratunkowym wybierz „root – Drop to root shell prompt”.
4. Wpisz:

 passwd NAZWA_UŻYTKOWNIKA 

5. Ustaw nowe hasło, dwukrotnie je potwierdzając.

5. Dodatkowe operacje związane z hasłami

• Utworzenie nowego użytkownika i ustawienie hasła –

 sudo useradd -m nowyuser sudo passwd nowyuser 

• Usunięcie hasła (logowanie bez hasła, szczególnie do celów testowych) –

 sudo passwd -d NAZWA_UŻYTKOWNIKA 

Uwaga: użytkownik bez hasła może zalogować się tylko lokalnie; zdalnie (np. SSH) zwykle dostęp jest zablokowany.

6. Dobre praktyki przy wyborze nowego hasła

• Silne hasło – minimum 8–12 znaków, wielkie i małe litery, cyfry oraz znaki specjalne.
• Unikanie oczywistości – nie używaj imion, dat urodzin, prostych sekwencji (123456).
• Unikalność – nie używaj tego samego hasła w wielu miejscach.

7. Najczęstsze problemy i ich rozwiązania

• Odmowa zmiany hasła – Upewnij się, że:
• masz uprawnienia do wykonania operacji (sudo lub root)
• nowe hasło spełnia wymagania polityki bezpieczeństwa systemu
• Błąd: „Authentication token manipulation error” – Upewnij się, że katalog /etc jest zamontowany RW (nie tylko do odczytu).

8. FAQ i wskazówki

• Czy zmiana hasła wpływa na uprawnienia sudo?
  Nie, uprawnienia sudo są przypisane na poziomie użytkownika (członkostwo w grupie sudo). Zmiana hasła nie modyfikuje uprawnień, jedynie informacje autoryzacyjne.

• Czy konieczna jest znajomość starego hasła do zmiany go komuś innemu?
  Nie. Administrator (root/sudo) może zmienić hasło dowolnego użytkownika bez jego obecnego hasła.

Podsumowanie poleceń

Dzięki powyższym instrukcjom możesz zmienić hasło własne, innego użytkownika oraz odzyskać dostęp w razie problemów w dowolnej popularnej dystrybucji Linuxa (np. Ubuntu, Debian, Fedora, CentOS). Pamiętaj, aby dbać o bezpieczeństwo!