Jak zainstalować i skonfigurować serwer Samba na Debianie?

Aby zainstalować i skonfigurować serwer Samba na Debianie, należy wykonać szereg kroków: od instalacji pakietów, przez modyfikację pliku konfiguracyjnego, aż po uruchomienie i testowanie dostępu do współdzielonych zasobów.

1. Wstęp – Czym jest Samba?

Samba to usługa umożliwiająca współdzielenie plików i drukarek między systemami Linux/Unix a komputerami z systemem Windows w jednej sieci lokalnej. Pozwala na dostęp do zasobów z poziomu Eksploratora Windows oraz autoryzację użytkowników na podstawie ich kont i haseł.

2. Wymagania wstępne

• Debian w wersji stabilnej (np. 11/12)
• Dostęp do konta z uprawnieniami sudo
• Podstawowa znajomość terminala i edytora tekstu (np. nano lub vi)

3. Instalacja Samby

1. Aktualizacja repozytoriów i systemu –

   sudo apt update sudo apt upgrade 

2. Instalacja pakietów serwera Samba –

   sudo apt install samba samba-common-bin 

3. Sprawdzenie wersji Samby –

   samba --version 

   Jeśli pojawi się wersja, instalacja przebiegła pomyślnie.

4. Kopia zapasowa pliku konfiguracyjnego

Przed modyfikacją warto utworzyć kopię zapasową oryginalnego pliku konfiguracyjnego Samby:

sudo cp /etc/samba/smb.conf /etc/samba/smb.conf.bak 

lub

sudo mv /etc/samba/smb.conf /etc/samba/smb.orig 

5. Konfiguracja pliku /etc/samba/smb.conf

Sekcja [global]

Definiuje podstawowe ustawienia serwera Samba.

[global] workgroup = WORKGROUP # domyślna grupa robocza sieci Windows security = user # autoryzacja użytkowników map to guest = Bad Password # pozwala na logowanie gościa przy złym haśle 

Sekcja [homes]

Udostępnia domowe katalogi użytkowników na żądanie.

[homes] comment = Home Directories browsable = no read only = no create mode = 0750 

Sekcja [public]

Udostępnia katalog publiczny.

[public] path = /srv/samba/public public = yes writable = yes guest ok = yes create mode = 0777 

6. Tworzenie katalogu współdzielonego

sudo mkdir -p /srv/samba/public sudo chmod 777 /srv/samba/public 

Aby wszyscy użytkownicy mogli czytać i zapisywać pliki.

7. Dodawanie użytkowników Samby

1. Dodanie nowego użytkownika systemowego (jeśli nie istnieje) –

   sudo adduser nazwauzytkownika 

2. Dodanie użytkownika do Samby (ustawienie hasła Samba) –

   sudo smbpasswd -a nazwauzytkownika 

   Powtórz operację dla każdego użytkownika, który ma mieć dostęp do serwera.

8. Restart usługi Samba

Po każdej zmianie w pliku konfiguracyjnym należy uruchomić ponownie usługę:

sudo systemctl restart smbd sudo systemctl restart nmbd 

9. Sprawdzanie konfiguracji Samba

Po dokonaniu zmian sprawdź, czy konfiguracja jest poprawna:

testparm 

Program podpowie, czy plik konfiguracyjny nie zawiera błędów składniowych.

10. Dostęp do udziałów Samba z innych komputerów

• Na komputerach z Windows – Otwórz Eksplorator plików, wpisz w pasek adresu: \\adres_IP_serwera\public lub \\nazwa_hosta\public.
• Na komputerach z Linux – Użyj polecenia smbclient lub kliknij Sieć w menedżerze plików.

11. Podstawowe zabezpieczenia

• Ogranicz dostęp do katalogów, jeśli nie chcesz, by były dostępne dla wszystkich (guest ok = no, odpowiednie uprawnienia plików).
• Używaj wyłącznie kont, które mają ustalone hasła w Sambie.

12. Troubleshooting i logi

• Logi Samby znajdziesz w /var/log/samba/.
• Sprawdź status usługi: bash systemctl status smbd

13. Dodatkowe sekcje, przykłady udziałów

Aby udostępnić drukarki, dodaj sekcję [printers] zgodnie z dokumentacją. Aby udostępnić osobne katalogi dla różnych grup, dodaj odpowiednie sekcje, np.:

[firmowe] path = /srv/samba/firmowe valid users = @firma write list = @firma 

14. Podsumowanie i najczęstsze błędy

• Użytkownik musi mieć konto systemowe i Samba.
• Prawa do katalogu muszą pozwalać na dostęp Samba (chmod 777 dla publicznego, bardziej restrykcyjnie dla prywatnych).
• Restart po każdej zmianie w konfiguracji.

15. Dokumentacja i pomoc

• Polecenie man smb.conf zapewnia wyjaśnienie wszystkich opcji pliku konfiguracyjnego.
• Oficjalna dokumentacja Samba: wiki.samba.org.

Poradnik ten pozwala na zbudowanie od podstaw stabilnego i bezpiecznego serwera plików, który będzie współpracował z komputerami w sieci lokalnej, niezależnie od systemu operacyjnego.