Jak przeglądać tabele partycji dysku w systemie Linux? 4 polecenia

Aby przeglądać tabele partycji dysku w systemie Linux, można skorzystać z kilku poleceń konsolowych, które różnią się funkcjonalnością i stopniem zaawansowania. Oto rozbudowany poradnik krok po kroku, który przedstawia najważniejsze narzędzia: fdisk, cfdisk, lsblk oraz parted. Każde polecenie opisuję szczegółowo z wyjaśnieniami i praktycznymi wskazówkami.

1. fdisk – klasyczne narzędzie do przeglądania i zarządzania partycjami

fdisk pozwala zarówno na przeglądanie, jak i modyfikację partycji na dyskach typu MBR. Umożliwia ręczną pracę z tabelą partycji.

Wyświetlenie listy wszystkich partycji:

sudo fdisk -l 

To polecenie pokazuje wszystkie wykryte dyski i ich partycje w systemie, wraz z podstawowymi informacjami – rozmiarem, typem partycji, identyfikatorem oraz systemem plików.

Przegląd partycji konkretnego dysku:

sudo fdisk -l /dev/sda 

Tutaj /dev/sda to ścieżka do Twojego dysku. Możesz ją zamienić na inny dysk np. /dev/nvme0n1, zależnie od sprzętu.

Praca w trybie interaktywnym:

Uruchamiając:

sudo fdisk /dev/sda 

wchodzisz do interaktywnego trybu dla wybranego dysku. Warto znać kilka podstawowych poleceń w tym trybie:

• m – pokazuje pomoc z listą dostępnych poleceń
• p – wypisuje bieżącą tabelę partycji
• q – kończy pracę bez zmian

Pozwala to na szczegółowy wgląd w układ partycji oraz umożliwia ich edycję (np. dodawanie, kasowanie, zmiana typu).

Przykład działania interaktywnego:

1. Uruchom:
   sudo fdisk /dev/sda
2. Wciśnij:
   p – zobaczysz listę partycji.
3. Wciśnij:
   m – by zobaczyć dostępne komendy.
4. Wyjdź:
   q

2. cfdisk – wygodna alternatywa z graficznym interfejsem tekstowym

cfdisk to narzędzie podobne do fdisk, ale z bardziej przejrzystym i intuicyjnym interfejsem wyświetlanym w terminalu. Najlepiej nadaje się dla osób, które cenią prostotę obsługi.

Uruchomienie:

sudo cfdisk /dev/sda 

Narzędzie pokazuje tabelę partycji w formie łatwej do odczytania wizualizacji, umożliwia zmianę typu partycji, dodawanie i usuwanie, oraz formatowanie. Poruszanie się odbywa klawiszami strzałek i enter.

3. lsblk – szybka wizualizacja wszystkich urządzeń blokowych

lsblk wyświetla listę wszystkich urządzeń blokowych, czyli zarówno dysków jak i partycji, wraz z miejscem ich montowania w systemie.

Podstawowe użycie:

lsblk 

Efekt to czytelna tabela z kolumnami: nazwa urządzenia, typ (dysk/partycja), rozmiar, punkt montowania, rodzic. Dla każdego dysku i partycji zobaczysz ich hierarchię oraz miejsce w systemie plików.

Sugerowane praktyki:

• Połącz polecenia:
  lsblk -f – pokaże dodatkowo typ systemu plików.

4. parted – nowoczesne zarządzanie partycjami (MBR i GPT)

parted pozwala na obsługę zarówno starszych jak i nowoczesnych dysków (GPT), często stosowany do operacji na dużych dyskach i SSD.

Lista partycji wybranego dysku:

sudo parted /dev/sda print 

Wyświetla tabelę partycji, ich typ, rozpoczęcie/zakończenie, system plików, opis.

Tryb interaktywny:

Po wpisaniu:

sudo parted /dev/sda 

możesz wykonywać polecenia w trybie sesji, np.
print – wypisuje aktualny układ partycji
help – lista dostępnych komend.

Dodatkowe wyjaśnienia

• Numeracja partycji – Partycje podstawowe mają numery od 1 do 4 (MBR). Numery od 5 wzwyż zarezerwowane są dla partycji logicznych.
• Ścieżki do dysków – Standardowo są to urządzenia typu /dev/sda, /dev/sdb… dla dysków SATA oraz /dev/nvme0n1 dla NVMe.
• Uprawnienia – Większość komend wymaga uprawnień administratora (root), stąd użycie sudo.

Podsumowanie poleceń – szybki przegląd

Każde z tych narzędzi sprawdzi się w innych sytuacjach – stary sprzęt (fdisk/cfdisk), szybki podgląd (lsblk), nowoczesne zarządzanie (parted). Wybierz odpowiednie i poznaj je dzięki powyższym instrukcjom.