Autor: Norbert Barwicki

Norbert Barwicki pracuje z systemami Linux od 2007 roku, kiedy to zainstalował swoją pierwszą dystrybucję Ubuntu 7.04. Przez lata eksperymentował z ponad 15 różnymi dystrybucjami, w tym Fedora, Debian, Arch Linux i Gentoo, a od 2015 roku specjalizuje się w administracji serwerami opartymi na CentOS i Red Hat Enterprise Linux. Jako certyfikowany administrator Linux (RHCSA od 2018 roku) dzieli się swoją wiedzą na Linuksowo.pl, gdzie opublikował już ponad 100 artykułów pomagających użytkownikom w przejściu na świat open source.

Aby zainstalować czcionki TrueType (TTF) w systemie Ubuntu, możesz skorzystać zarówno z narzędzi graficznych, jak i konsoli tekstowej. Poniżej znajdziesz rozbudowany poradnik krok po kroku, obejmujący różne scenariusze instalacji, najważniejsze wyjaśnienia oraz dobre praktyki. 1. Czym są czcionki TrueType (TTF)? TrueType to popularny format czcionek obsługiwany przez większość systemów operacyjnych (Windows, macOS, Linux). Czcionki te mają rozszerzenie .ttf i oferują wysoką jakość wyświetlania zarówno na ekranie, jak i w druku. 2. Skąd pobrać czcionki TrueType? Bezpłatne czcionki można znaleźć np. na stronach takich jak fontspace.com, Google Fonts, czy dafont.com. Możesz także skopiować własne czcionki z systemu Windows z katalogu C:\Windows\Fonts.…

Czytaj dalej

Aby skutecznie kopiować i wklejać tekst w terminalu Debiana, warto poznać różne dostępne metody – zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników. Poniżej znajdziesz wyczerpujący poradnik opisujący skróty klawiaturowe, obsługę schowków, pracę z myszą oraz narzędzia terminalowe, a także szczegółowe wyjaśnienia mechanizmu działania tych rozwiązań. 1. Skróty klawiaturowe w terminalu Debiana Najpopularniejsze emulatory terminala (np. GNOME Terminal, KDE Konsole, XFCE Terminal) NIE używają klasycznych skrótów Ctrl+C / Ctrl+V do kopiowania i wklejania tekstu, gdyż Ctrl+C pełni inną funkcję (zamyka proces w terminalu). Zamiast tego używamy: Kopiowanie – Ctrl+Shift+C Wklejanie – Ctrl+Shift+V Instrukcja krok po kroku – Zaznacz tekst w terminalu,…

Czytaj dalej

Polecenie cron w systemie Linux umożliwia automatyczne wykonywanie zaplanowanych zadań (skryptów, poleceń, kopii bezpieczeństwa) o określonych godzinach lub w regularnych odstępach czasu. Poniżej znajdziesz szczegółowy, krok po kroku poradnik dla początkujących i średniozaawansowanych użytkowników Linuksa. 1. Czym jest cron i crontab? cron to demon systemowy (czyli program działający w tle), który uruchamia zadania w określonych chwilach, zgodnie z harmonogramem zapisanym w plikach crontab. crontab (ang. „cron table”) to plik z listą zadań do wykonywania przez crona – każdy użytkownik może mieć własny plik crontab. 2. Podstawy obsługi crontaba Edytowanie własnych zadań crona Aby rozpocząć edycję własnego pliku crontab, użyj polecenia:…

Czytaj dalej

Dodawanie i zarządzanie kontami użytkowników w systemie Linux to jedno z najważniejszych zadań każdego administratora. Prawidłowa konfiguracja i obsługa kont wpływa na bezpieczeństwo, stabilność oraz wygodę pracy w systemie. Poniżej znajdziesz kompleksowy poradnik — krok po kroku — obejmujący praktycznie wszystkie aspekty obsługi użytkowników: od tworzenia kont, przez modyfikację i nadawanie uprawnień, po ich usuwanie i zarządzanie grupami. 1. Podstawy zarządzania użytkownikami w Linuksie Podstawowym celem zarządzania kontami jest kontrola, kto i na jakich zasadach może korzystać z systemu oraz jego zasobów. Każdy użytkownik posiada własne konto, katalog domowy oraz indywidualne uprawnienia. Najważniejsze pojęcia – root — superużytkownik, który ma…

Czytaj dalej

Skrót Ctrl+Alt+Del w Linuksie może służyć do szybkiego wylogowania się z sesji lub „miękkiego” restartowania systemu, jednak jego działanie różni się w zależności od dystrybucji, środowiska graficznego oraz konfiguracji systemu. 1. Podstawowa funkcja – Wylogowanie i zamykanie systemu W wielu dystrybucjach Linuksa (np. Ubuntu), po naciśnięciu Ctrl+Alt+Del w środowisku graficznym domyślnie pojawia się okno potwierdzenia wylogowania, zamknięcia, ponownego uruchomienia lub zablokowania sesji. W niektórych systemach, zwłaszcza na ustawieniach domyślnych, skrót ten może od razu rozpocząć procedurę wylogowania. Typowe akcje dostępne po skrócie: Wyloguj Zamknij komputer Restartuj komputer Zablokuj ekran W systemach serwerowych lub wirtualnych konsolach (tryb tekstowy) naciśnięcie Ctrl+Alt+Del zwykle…

Czytaj dalej

Aby sprawdzić, do których grup należy użytkownik w systemie Linux, masz do dyspozycji kilka prostych poleceń oraz plików systemowych. Poniżej znajdziesz rozbudowany poradnik krok po kroku, wraz z wyjaśnieniami dotyczącymi roli grup w Linuksie oraz praktycznymi przykładami. Czym są grupy użytkowników w Linuksie? Grupa użytkowników to logiczny zbiór kont użytkowników, który ułatwia zarządzanie uprawnieniami do plików, katalogów oraz usług systemowych. Każdy użytkownik należy zawsze do co najmniej jednej grupy zwanej grupą podstawową (primary group), ale może też należeć do wielu grup dodatkowych (secondary groups). Dzięki grupom możesz łatwo nadawać, odbierać lub kontrolować dostęp do zasobów wielu użytkownikom jednocześnie. W jaki…

Czytaj dalej

Aby ukryć plik lub folder w systemie Ubuntu, wystarczy zmienić jego nazwę tak, aby zaczynała się od kropki (.). Pliki i katalogi z kropką na początku nazwy są domyślnie niewidoczne w menedżerze plików i przy standardowych poleceniach listowania w terminalu. 1. Dlaczego pliki z kropką są ukryte? W Linuksie pliki i foldery, których nazwy zaczynają się od znaku . (kropka), są traktowane jako ukryte. To standard wywodzący się z Uniksa. Należą do nich np. ustawienia aplikacji lub katalogi z danymi konfiguracyjnymi użytkownika. 2. Ukrywanie pliku i folderu – poradnik krok po kroku A. Ukrywanie przez zmianę nazwy w menedżerze plików…

Czytaj dalej

Aby zainstalować Pythona na systemie CentOS, warto skorzystać z najnowszych, sprawdzonych metod instalacji, które zapewniają zgodność z kluczowymi bibliotekami i narzędziami. Poniższy poradnik prowadzi krok po kroku przez proces instalacji nowoczesnej wersji Pythona (np. 3.10 lub 3.11) na CentOS 7, 8 oraz innych wariantach tej dystrybucji, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa i dobrej praktyki administracyjnej. Krok 1 – Aktualizacja systemu Zanim rozpoczniesz instalację, zaktualizuj bazę pakietów i sam system. Pozwala to uniknąć problemów z zależnościami i gwarantuje, że nowe paczki pochodzić będą z aktualnych repozytoriów. sudo yum update -y sudo reboot Po restarcie przejdź do dalszych kroków. Krok 2 – Instalacja…

Czytaj dalej

Aby zrestartować system Debian za pomocą wiersza poleceń, możesz skorzystać z kilku uniwersalnych poleceń Linuxa. Poniżej znajdziesz szczegółowy poradnik krok po kroku, który wyjaśnia różnice między sposobami, ich zastosowanie, znaczenie uprawnień oraz zagrożenia i konsekwencje uruchamiania wybranych poleceń. 1. Przygotowanie środowiska Przed rozpoczęciem upewnij się, że masz dostęp do terminala systemu Debian: Na komputerze z interfejsem graficznym otwórz Terminal z menu aplikacji. Na zdalnym serwerze połącz się z Debiana np. przez SSH. Do wykonania restartu potrzebujesz uprawnień administracyjnych (root) – najczęściej używa się polecenia sudo. 2. Podstawowe polecenia do restartu systemu Najczęściej stosowane: 1. Polecenie reboot sudo reboot Natychmiast inicjuje…

Czytaj dalej

Polecenie rsync to jedno z najpotężniejszych narzędzi do synchronizacji i kopiowania danych w systemach Linux, umożliwiające szybki transfer plików lokalnie oraz przez sieć z zachowaniem uprawnień i struktury katalogów. 1. Co to jest rsync i do czego służy rsync umożliwia: synchronizację plików i katalogów – sprawnie kopiuje tylko zmiany (tzw. różnice delta), skracając czas i obciążenie sieci; tworzenie kopii zapasowych – zarówno lokalnie, jak i na zdalnych serwerach; przesyłanie danych przez SSH w sposób bezpieczny. Kluczowe cechy: kopiowanie różnicowe; wsparcie dla zachowania uprawnień, dat, struktur katalogów; bardzo wiele opcji pozwala precyzyjnie kontrolować proces kopiowania i synchronizacji. 2. Instalacja rsync Krok…

Czytaj dalej