Jak masowo zmienić nazwy plików na małe litery w Linuksie?

Aby masowo zmienić nazwy plików na małe litery w Linuksie, możesz wykorzystać narzędzia dostępne w konsoli: polecenie rename, skrypt Bash oraz narzędzia typu tr. Przedstawiam szczegółowy poradnik krok po kroku, dostosowany zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych użytkowników.

Dlaczego warto zmieniać nazwy plików na małe litery?

• Spójność i porządek – ułatwia zarządzanie plikami i eliminuje kłopoty przy przenoszeniu danych między różnymi systemami czy serwerami.
• Kompatybilność – niektóre narzędzia (np. serwery WWW, skrypty) mogą niepoprawnie obsługiwać wielkie litery.

1. Użycie polecenia rename

Polecenie rename (znane także jako prename lub perl-rename) to najprostsza i najwygodniejsza metoda do masowej zmiany nazw plików według określonego wzorca.

Instalacja:

W większości dystrybucji Linux polecenie jest już dostępne. Jeśli nie, doinstaluj je np.:

sudo apt-get install rename 

Sposób użycia – zamiana liter na małe

Przykład dla katalogu roboczego:

rename 'y/A-Z/a-z/' * 

Co oznacza:

• y/A-Z/a-z/ – polecenie wyrażenia regularnego Perl do zamiany wszystkich wielkich liter na małe
• * – wszystkie pliki w bieżącym katalogu

Uwaga – Polecenie działa na pliki, a nie katalogi.

Przetwarzanie rekurencyjne (wszystkie podkatalogi):

find . -type f -exec rename 'y/A-Z/a-z/' {} + 

• find . -type f – wyszukuje wszystkie pliki w bieżącym katalogu i podkatalogach
• -exec rename '...' {} + – uruchamia rename na znalezionych plikach

2. Skrypt Bash do zamiany nazw plików

Możesz samodzielnie przygotować skrypt, dzięki któremu przetworzysz nazwy według własnych zasad – nie tylko zamieniając litery na małe, ale np. usuwając znaki narodowe czy spacje.

Przykładowy skrypt Bash:

#!/bin/bash for FILE in *; do # zamiana nazwy na małe litery NEWFILE=$(echo "$FILE" | tr '[:upper:]' '[:lower:]') if [ "$FILE" != "$NEWFILE" ]; then mv "$FILE" "$NEWFILE" fi done 

Wyjaśnienie –

• Pętla przegląda wszystkie pliki w bieżącym katalogu.
• Funkcja tr '[:upper:]' '[:lower:]' zamienia wielkie litery na małe.
• Jeżeli nazwa pliku po konwersji różni się od oryginału, wykonuje się polecenie mv (zmiana nazwy).

Rozszerzenie na podkatalogi –

Zamiana nazw w podkatalogach wymaga wykorzystania polecenia find:

find . -type f -print0 | while IFS= read -r -d '' FILE; do NEWFILE=$(echo "$FILE" | tr '[:upper:]' '[:lower:]') if [ "$FILE" != "$NEWFILE" ]; then mv "$FILE" "$NEWFILE" fi done 

3. Dodatkowe modyfikacje nazw plików

W skryptach możesz również:

• Usuwać polskie znaki na ich międzynarodowe odpowiedniki,
• Zastępować spacje podkreślnikami.

Przykład zamiany spacji na podkreślniki:

NEWFILE=$(echo "$FILE" | tr ' ' '_') 

4. Testowanie i bezpieczeństwo

• Backup plików – przed masową zmianą, szczególnie przy wielu plikach produkcyjnych, warto wykonać kopię zapasową.
• Dry-run – Jeśli używasz nowszej wersji rename, możesz wywołać ją z opcją -n aby zobaczyć, jakie zmiany zostaną dokonane (nie wykona zmian):

rename -n 'y/A-Z/a-z/' * 

5. Najczęstsze problemy i ich rozwiązania

• Konflikt nazw – dwa pliki o nazwach różniących się tylko wielkością liter mogą po konwersji kolidować ze sobą (np. Plik.txt i plik.txt). Rozwiązaniem jest wcześniejsza ręczna kontrola lub automatyczne dodanie unikalnych suffixów.
• Brak uprawnień – działaj jako właściciel plików lub wykorzystaj sudo tylko tam, gdzie to konieczne.

6. Podsumowanie narzędzi

Masowa zamiana nazw plików na małe litery w Linuxie jest prosta i dostępna dla każdego – wystarczy terminal oraz jedno z powyższych narzędzi.