Jak utworzyć bootowalny pendrive z systemem Ubuntu w Linuksie?

Aby utworzyć bootowalny pendrive z systemem Ubuntu w Linuksie, możesz skorzystać z graficznych narzędzi dedykowanych dla środowiska GNU/Linux lub wykonać operację w terminalu. Poniższy poradnik obejmuje oba podejścia — krok po kroku, z wyjaśnieniami i wskazówkami dla początkujących oraz bardziej zaawansowanych użytkowników.

Spis treści pokaż

Wymagania wstępne

Pendrive o pojemności minimum 4 GB (zalecane 8 GB lub więcej).
Obraz ISO Ubuntu pobrany z [oficjalnej strony Ubuntu] (np. Ubuntu 24.04 LTS).
Komputer z zainstalowanym systemem Linux (np. Ubuntu, Fedora, Debian).
Uwaga: Wszystkie dane na pendrive zostaną usunięte podczas procesu.

Sposób 1 – Narzędzie graficzne „Startup Disk Creator” (Kreator dysku rozruchowego)

1. Pobierz obraz ISO Ubuntu

Otwórz przeglądarkę internetową.
Przejdź na oficjalną stronę Ubuntu i pobierz obraz ISO interesującej Cię wersji (LTS — wydanie z długim wsparciem lub nowsze).

2. Włóż pendrive do portu USB

Upewnij się, że system zidentyfikował urządzenie.

3. Uruchom narzędzie Startup Disk Creator

Na Ubuntu w menu aplikacji wpisz: Startup Disk Creator lub po polsku Kreator dysku rozruchowego.
Alternatywnie uruchom przez terminal:

 usb-creator-gtk

4. Wskaż obraz ISO i pendrive

W oknie programu wskaż pobrane ISO Ubuntu oraz wybrany pendrive.

5. Rozpocznij tworzenie nośnika

Kliknij „Stwórz dysk startowy”.
Zaczekaj na zakończenie procesu (może potrwać kilka–kilkanaście minut, w zależności od prędkości USB).

Sposób 2 – Narzędzie balenaEtcher (Uniwersalne, intuicyjne GUI)

Zainstaluj balenaEtcher –

Pobierz najnowszą wersję ze strony producenta i zainstaluj:
- Na Ubuntu możesz zainstalować AppImage:
```
 chmod +x balenaEtcher-*.AppImage ./balenaEtcher-*.AppImage 
```

Uruchom balenaEtcher.
Wskaż plik ISO i pendrive –
- „Flash from file”: wybierz pobrane ISO Ubuntu.
- „Select target”: wybierz swój pendrive.
- „Flash!”: rozpocznij proces.
Po zakończeniu bezpiecznie odmontuj pendrive.

To rozwiązanie działa również na innych systemach niż Ubuntu i obsługuje wielu producentów sprzętu.

Sposób 3: Terminalowy `dd` (Metoda dla zaawansowanych)

Ta metoda jest szybka, lecz wymaga ostrożności. Błąd w wyborze urządzenia może skutkować utratą danych!

1. Ustal nazwę swojego pendrive

Podłącz pendrive.
Sprawdź urządzenie poleceniem:

 lsblk

Zazwyczaj pendrive widoczny jest jako /dev/sdX (np. /dev/sdb).

2. Wykonaj procedurę kopiowania

Uwaga: wszystkie dane z urządzenia zostaną usunięte.

sudo dd if=/ścieżka/do/ubuntu.iso of=/dev/sdX bs=4M status=progress conv=fdatasync

Zamień /ścieżka/do/ubuntu.iso na ścieżkę do pobranego pliku ISO.
Zamień /dev/sdX na nazwę swojego pendrive (np. /dev/sdb).

Po zakończeniu poczekaj na zakończenie działania polecenia oraz synchronizację zapisu.

3. Odłącz pendrive prawidłowo

sync

Następnie bezpiecznie odmontuj urządzenie.

Dodatkowe informacje i wyjaśnienia

Po co bootowalny pendrive? Umożliwia instalację nowego systemu operacyjnego nawet na komputerach bez napędów optycznych lub do naprawy/narzędzi live.
Wersja LTS Ubuntu jest rekomendowana dla większości użytkowników, zapewnia długoterminowe wsparcie techniczne.
Alternatywne narzędzia –
- Ventoy umożliwia kopiowanie wielu obrazów ISO na ten sam pendrive, a następnie wybór systemu podczas uruchamiania.
- UNetbootin (może wymagać ręcznej instalacji).
Bezpieczeństwo – Zawsze upewnij się, że wybierasz właściwe urządzenie, aby nie nadpisać innego dysku.

Najczęstsze problemy i ich rozwiązania

Pendrive nie pojawia się w BIOS/UEFI – Spróbuj użyć innego portu USB lub zmień ustawienia bootowania w BIOS/UEFI (np. włączyć tryb legacy/CSM).
Komputer nie widzi bootowalnego pendrive – Upewnij się, że pendrive był poprawnie utworzony i obraz został pobrany bez błędów.
Błąd podczas tworzenia – Upewnij się, że pendrive jest poprawnie zamontowany, nie jest zablokowany do odczytu oraz nie jest uszkodzony.

Podsumowanie

Stworzenie bootowalnego pendrive z Ubuntu na Linuksie jest szybkie i bezproblemowe, zarówno przy pomocy wygodnych narzędzi graficznych (Startup Disk Creator, balenaEtcher), jak i w pełni kontrolowanych poleceń terminalowych (dd). Wybierz metodę dostosowaną do twoich potrzeb i poziomu doświadczenia.