Jak pracować z edytorem Vi (Vim) w systemie Linux? Poradnik

Aby efektywnie pracować z edytorem Vi/Vim w systemie Linux, należy poznać jego instalację, mechanizm trybów, podstawowe i zaawansowane komendy oraz techniki wyjścia i personalizacji pracy. Vim to rozbudowany, konfigurowalny edytor tekstu, ceniony przez administratorów i programistów za wydajność oraz elastyczność.

Instalacja Vim

1. Aktualizacja listy pakietów –

 sudo apt update 

2. Instalacja Vim –

 sudo apt install vim 

3. Sprawdzenie wersji –

 vim --version 

Po zainstalowaniu możesz uruchomić Vim, wpisując vim nazwa_pliku. Jeśli plik nie istnieje, Vim utworzy go automatycznie.

Tryby pracy w Vim

Vim korzysta z kilku trybów, które są kluczem do efektywnej edycji:

• Normal Mode (tryb normalny): Standardowy tryb po uruchomieniu; umożliwia wydawanie poleceń manipulujących tekstem.
• Insert Mode (tryb wstawiania): Pozwala na bezpośrednie wpisywanie tekstu. Przejście: naciśnij i w trybie normalnym.
• Command Mode (tryb poleceń): Wydawanie poleceń na dole okna, np. zapisz plik czy wyjdź. Przejście: naciśnij : w trybie normalnym.

Aby wyjść z trybu wstawiania do normalnego, naciśnij ESC.

Podstawowe komendy i nawigacja

• Poruszanie się po pliku –
  • Strzałki lub klawisze:
    h – w lewo
    j – w dół
    k – w górę
    l – w prawo
• Przejście do trybu wstawiania –
  • i – wstawianie przed kursorem
  • a – wstawianie po kursorem
  • o – nowa linia poniżej
• Usuwanie i kopiowanie –
  • dd – usuń całą linię
  • yy – kopiuj całą linię
  • p – wklej po kursorem
• Zapis i wyjście –
  • :w – zapisz plik
  • :q – wyjdź (jeśli bez zmian)
  • :q! – wyjdź bez zapisu zmian
  • :wq lub :x – zapisz i wyjdź

Przykładowy scenariusz pracy — krok po kroku

1. Otwarcie i edycja pliku –
   • vim plik.txt
2. Wejście do trybu wstawiania i dodanie tekstu –
   • Naciśnij i, wpisz tekst
   • Naciśnij ESC, by wrócić do trybu normalnego
3. Kopiowanie, usuwanie, wklejanie –
   • Kursorem przejdź na linie
   • yy – kopiuj, dd – usuń, p – wklej
4. Zapisanie i zakończenie pracy –
   • :wq

Praca z wieloma plikami i porównaniami

• Otwórz kilka plików –
  vim plik1.txt plik2.txt
• Porównywanie plików (diff) –
  vim -d plik1.txt plik2.txt

Dodatkowe funkcje i personalizacja

Vim pozwala na zaawansowaną konfigurację przez plik .vimrc oraz rozbudowę funkcjonalności przez wtyczki i mapowania klawiszy. Przykładowe zastosowania:

• Programowanie i praca z kodem źródłowym
• Tworzenie rozbudowanych dokumentów
• Edycja dużych plików tekstowych

Wskazówki dla początkujących

• Zacznij od ćwiczenia podstawowych komend oraz nauki trybów.
• Korzystaj z wbudowanego systemu pomocy: w Vim wpisz :help.
• Stopniowo poznawaj zaawansowane funkcje (makra, wyszukiwanie, zamiana tekstu).

Vim to narzędzie wymagające nauki, ale jego efektywność i możliwości konfiguracyjne rekompensują początkowy próg wejścia. Wielu programistów oraz administratorów Linuksa nie wyobraża sobie codziennej pracy bez Vima.