Najważniejsze skróty klawiaturowe w Debianie, które warto znać

Najważniejsze skróty klawiaturowe w Debianie warto znać, aby znacząco przyspieszyć codzienną pracę zarówno w środowisku graficznym, jak i w terminalu. Poniżej znajdziesz rozbudowany poradnik krok po kroku, z instrukcjami, komentarzami oraz praktycznymi wskazówkami.

1. Skróty systemowe i środowiska graficznego

Te skróty działają na większości popularnych środowisk graficznych używanych w Debianie (np. GNOME, KDE, XFCE, MATE) –

• Alt + Tab
  Przełączanie się między otwartymi aplikacjami (oknami).

• Ctrl + Alt + T
  Otwórz nową kartę terminala – jeden z najważniejszych skrótów do szybkiego przełączania się między aplikacjami a powłoką.

• Ctrl + Alt + L
  Zablokuj ekran natychmiast (przydatne np. odchodząc od komputera).

• Ctrl + Alt + Delete
  Wyloguj się z sesji graficznej (potwierdzenie przed wylogowaniem).

• Ctrl + Shift + N
  Utwórz nowy katalog (działa w niektórych menedżerach plików, np. Nautilus).

• Ctrl + Shift + W
  Zamknij wszystkie otwarte okna danej aplikacji.

• Ctrl + rolka myszy
  Zmień rozmiar ikon w menedżerze plików.

2. Najważniejsze skróty w terminalu

W Terminalu (np. GNOME Terminal, xterm, Konsole):

• Ctrl + C
  Przerwanie bieżącego polecenia/procesu – „zabicie” procesu foreground.

• Ctrl + Z
  Zawieszenie procesu (możliwość wznowienia poleceniem fg).

• Ctrl + D
  Wylogowanie (zakończenie sesji terminala) lub przesłanie sygnału końca pliku (EOF), co również zamyka niektóre aplikacje.

• Ctrl + L
  Wyczyść ekran terminala (jak polecenie clear, ekran pozostaje czytelny w historii za pomocą przewijania).

• Ctrl + A
  Przesuń kursor na początek wiersza.

• Ctrl + E
  Przesuń kursor na koniec wiersza.

• Ctrl + U
  Wytnij cały tekst od początku linii do pozycji kursora (wkleisz później Ctrl + Y).

• Ctrl + K
  Wytnij cały tekst od pozycji kursora do końca linii.

• Ctrl + Y
  Wklej ostatnio wycięty tekst, jeżeli poprzednio użyłeś Ctrl + U lub Ctrl + K.

• Ctrl + W
  Usuń ostatnie słowo przed kursorem.

• Alt + B
  Przesuń kursor o jedno słowo wstecz.

• Alt + F
  Przesuń kursor o jedno słowo do przodu.

3. Obsługa plików i katalogów (w menedżerze plików)

• Ctrl + A
  Zaznacz wszystkie pliki i katalogi w oknie.

• Ctrl + C / Ctrl + X / Ctrl + V
  Kopiuj / Wytnij / Wklej plik lub katalog.

• Ctrl + H
  Pokaż lub ukryj pliki ukryte (z kropką na początku nazwy).

• Ctrl + N
  Otwórz nowe okno menedżera plików.

• Ctrl + R
  Odśwież widok katalogu.

• Ctrl + T
  Otwórz nową kartę w menedżerze plików (działa np. w Nautilus, KDE Dolphin).

• Ctrl + W
  Zamknij okno lub kartę.

4. Zarządzanie wieloma pulpitami

• Ctrl + Alt + Strzałka w lewo/prawo/górę/dół
  Przełączanie się między wirtualnymi pulpitami (workspace). Niezmiernie przydatne przy pracy wielozadaniowej.

5. Tworzenie własnych skrótów klawiszowych w Debianie (zaawansowane)

1. Za pomocą narzędzi środowiska graficznego (np. GNOME/KDE) –

• Otwórz ustawienia → Klawiatura → Skróty.
• Dodaj nowy skrót, przypisz nazwę, komendę (np. gnome-terminal by otwierać Terminal) i wybraną kombinację klawiszy.

1. Za pomocą xbindkeys (dla bardziej zaawansowanych użytkowników):

• Zainstaluj program:

   sudo apt install xbindkeys xbindkeys-config 

• Utwórz konfigurację poleceniem:

   xbindkeys --defaults > ~/.xbindkeysrc 

• Edytuj plik ~/.xbindkeysrc i dodaj np.:

   "gnome-terminal" Control+Alt+t 

• Uruchom xbindkeys: xbindkeys

• Dla trwałości dodaj uruchamianie do autostartu.

6. Skróty uniwersalne (działające w większości aplikacji)

• Ctrl + S — zapisz
• Ctrl + O — otwórz
• Ctrl + Q — zamknij aplikację

7. Przydatne triki i wskazówki

• W terminalu możesz korzystać także z historii poleceń:

• strzałka w górę/w dół — przeglądanie poprzednich poleceń,

• Tab — autouzupełnianie poleceń, nazw plików i katalogów.

• Poligamia skrótów – Niektóre skróty mogą działać inaczej lub nie działać w zależności od środowiska graficznego (np. GNOME vs Xfce), aplikacji lub niestandardowych ustawień.

8. FAQ – najczęstsze pytania

• Czy mogę wyłączyć/zmienić skróty systemowe?
  Tak, większość środowisk graficznych ma możliwość edycji lub wyłączenia domyślnych skrótów — patrz sekcja dotycząca „tworzenia własnych skrótów klawiaturowych”.

• Czy skróty terminala działają w innych emulatorach poza GNOME Terminal?
  Tak, działają niemal zawsze tak samo w Bash i Zsh, niezależnie od emulatora terminala.

Pamiętaj, by regularnie korzystać ze skrótów, ponieważ z czasem znacznie przyspieszają codzienną pracę i pozwalają na bardziej efektywną obsługę Debiana!

Źródła: