Polecenie cat w Linux – jak łączyć i wyświetlać pliki tekstowe?

Polecenie cat (skrót od concatenate) jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych narzędzi w systemach Linux do pracy z plikami tekstowymi. Pozwala na wyświetlanie zawartości plików, ich łączenie oraz tworzenie nowych plików bez konieczności korzystania z edytorów tekstów. Poniżej znajdziesz rozbudowany poradnik krok po kroku obejmujący wszystkie najważniejsze aspekty korzystania z cat.

1. Podstawowe wyświetlanie zawartości pliku

Aby zobaczyć zawartość pliku tekstowego w terminalu, użyj:

cat nazwa_pliku.txt 

Wyświetli to cały tekst pliku w terminalu.

Przykład:

cat notatka.txt 

2. Wyświetlanie kilku plików jednocześnie

Polecenie cat pozwala również na wyświetlanie wielu plików naraz, jeden po drugim:

cat plik1.txt plik2.txt 

Wyświetli zawartość najpierw pliku plik1.txt, bez przerwy przechodząc do plik2.txt.

3. Łączenie (scalanie) plików tekstowych w jeden

Aby połączyć dwa lub więcej plików i zapisać wynik do nowego pliku, użyj przekierowania >:

cat plik1.txt plik2.txt > plik_wynikowy.txt 

Teraz plik_wynikowy.txt będzie zawierał połączoną zawartość obu plików.

4. Tworzenie nowego pliku

Możesz utworzyć nowy plik i od razu wpisać do niego tekst wprost z terminala:

cat > nowy_plik.txt 

Po wpisaniu treści zakończ wpisywanie klawiszem Ctrl + D.

5. Najważniejsze opcje (flagi) polecenia cat

Polecenie cat oferuje przydatne opcje modyfikujące działanie:

Wyjaśnienia:

• Flagi można używać razem, np. cat -n -e plik.txt.

6. Przekierowanie i wykorzystanie wyników cat

Wyjście z cat można przekierować do innego pliku lub przekazać do innego programu (np. do przetwarzania treści):

• Przekierowanie do pliku –

  cat plik.txt > nowy.txt 

  Nadpisze nowy.txt zawartością plik.txt.

• Dopisanie do istniejącego pliku (nie nadpisuje!) –

  cat plik.txt >> istniejacy.txt 

• Łączenie z innymi poleceniami, np. zmiana wielkości liter całego pliku – bash cat plik.txt | tr a-z A-Z > plik_wielkimi_literami.txt Powstanie plik, w którym każda litera jest zamieniona na wielką.

7. Praktyczne przykłady użycia

• Wyświetlenie zawartości plików konfiguracyjnych –

  cat /etc/passwd 

• Szybkie sprawdzenie, czy kilka plików tekstowych tworzy logiczną całość –

  cat rozdzial1.txt rozdzial2.txt rozdzial3.txt > ksiazka.txt 

• Usunięcie powtarzających się pustych linii i numeracja wierszy – bash cat -s -n plik.txt > gotowy.txt

8. Nietypowe zastosowania

Polecenie cat można także wykorzystać do łączenia plików binarnych, np. plików audio lub archiwów, jednak nie zawsze będzie to poprawne i bezpieczne — pamiętaj, by używać tego narzędzia głównie do plików tekstowych.

9. Przestrogi i dobre praktyki

• Ostrożnie z przekierowaniem pojedynczym > — zawsze nadpisuje plik docelowy.
• Podczas pracy z dużymi plikami cat wyświetli całą zawartość bez zatrzymania — jeśli plik jest bardzo duży, użyj polecenia less lub more dla wygodniejszego przeglądania.
• Nie używaj cat bez potrzeby dla bardzo dużych lub binarnych plików.

Podsumowanie

Polecenie cat to wszechstronne narzędzie do szybkiego łączenia, wyświetlania i manipulowania plikami tekstowymi w systemie Linux. Dzięki prostocie, mnogości opcji i łatwości integracji z innymi poleceniami jest nieocenione zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników systemu.